Gatunki Płytek Skrawających: Rodzaje, Oznaczenia oraz Producenci (Sandvik, Baildonit)

Płytki skrawające to kluczowe narzędzie w procesie obróbki skrawaniem, które mają bezpośredni wpływ na precyzję, wydajność i trwałość procesu. Dobór odpowiedniego gatunku płytek skrawających oraz ich poprawna eksploatacja są fundamentalne dla zapewnienia wysokiej jakości obróbki, optymalnej żywotności narzędzi oraz efektywności produkcji. W niniejszym artykule omówimy najważniejsze gatunki płytek skrawających, ich oznaczenia, zastosowania oraz podpowiemy, jak prawidłowo dobrać płytki do specyficznych zadań. Dodatkowo skupimy się na dwóch wiodących producentach na rynku: Sandvik oraz Baildonit.

Rodzaje płytek skrawających

Płytki skrawające różnią się między sobą pod względem materiału, powłoki oraz geometrii. Każdy z tych elementów jest kluczowy, ponieważ decyduje o ich przydatności w konkretnych procesach obróbki skrawaniem, takich jak toczenie, frezowanie, wiercenie czy gwintowanie. Do najpopularniejszych rodzajów płytek skrawających należą:

1. Płytki węglikowe – wykonane z węglika spiekanego (Carbide), są najbardziej powszechnym rodzajem płytek skrawających. Ich popularność wynika z doskonałej wytrzymałości i odporności na ścieranie, co czyni je idealnym narzędziem do obróbki stali, stali nierdzewnej oraz stopów żelaza.

2. Płytki ceramiczne – te płytki wykonane są z tlenków ceramicznych (np. Al2O3). Są wyjątkowo twarde i odporne na wysokie temperatury, dlatego stosowane są do obróbki materiałów twardych, żeliwa oraz superstopów.

3. Płytki CBN (Borazon) – płytki z kubicznego azotku boru (CBN) cechują się ekstremalną twardością, co pozwala na obróbkę stali hartowanych, żeliwa oraz innych trudnych materiałów.

4. Płytki PCD (Diament polikrystaliczny) – diamentowe płytki są niezwykle odporne na ścieranie, dlatego wykorzystuje się je głównie do obróbki materiałów nieżelaznych, takich jak aluminium, oraz tworzyw sztucznych.

Oznaczenia płytek skrawających

Producenci płytek skrawających stosują system kodowania, który określa kształt, wymiary, promień naroża, rodzaj powłoki oraz materiał płytki. Najbardziej powszechnym standardem jest system ISO, który obejmuje kilka liter i cyfr. Przykład oznaczenia: TNMG 160408.

• T – oznacza kształt płytki (np. T – trójkątny, C – romboidalny, S – kwadratowy).
• N – wskazuje tolerancję (np. N – normalna, M – średnia, F – precyzyjna).
• M – określa typ łamacza wióra.
• G – oznacza grubość płytki.
• 1604 – określa rozmiar płytki (16 to długość krawędzi, 04 to grubość).
• 08 – promień naroża (w mm).

Oprócz tego, płytki mają oznaczenia gatunku, które opisują materiał i powłokę. Przykładowo, Sandvik stosuje oznaczenia takie jak GC (Grade Coated), gdzie numery określają specyficzny typ płytek odpowiednich do różnych materiałów i warunków obróbki.

Poniżej znajduje się tabela, która przedstawia przykłady płytek wieloostrzowych, ich powłoki oraz typowe oznaczenia stosowane przez producentów:

Wyjaśnienia:

• Powłoka: Określa materiał, który pokrywa powierzchnię płytki, zwiększając jej odporność na zużycie oraz zmniejszając tarcie podczas obróbki.
• Oznaczenie: Obejmuje standardowe oznaczenie płytki, które zawiera informacje na temat kształtu, rodzaju tolerancji, geometrii i gatunku materiału, z jakiego jest wykonana.

Producent, materiał oraz powłoka to kluczowe elementy wpływające na wydajność i żywotność płytek w zależności od warunków obróbki.

Zastosowania płytek skrawających

Płytki skrawające są używane w szerokim spektrum operacji obróbkowych. Najważniejsze z nich to:

• Płytki do Toczenia – płytki o różnych kształtach są stosowane w procesie toczenia, zarówno do obróbki zgrubnej, jak i wykańczającej, w zależności od wytrzymałości narzędzia i materiału.

• Płytki do Frezowania – frezowanie wymaga płytek o dużej odporności na obciążenia dynamiczne. W przypadku frezowania materiałów miękkich, stosuje się płytki węglikowe, natomiast do frezowania żeliwa i stali hartowanej – płytki ceramiczne lub CBN.

• Płytki do Wiercenia – płytki są wykorzystywane w głowicach wiertarskich, gdzie odpowiedni dobór geometrii i materiału płytki ma kluczowe znaczenie dla precyzji i żywotności narzędzia.

• Płytki do Gwintowania – w procesach gwintowania, płytki muszą być dostosowane do specyficznych wymagań, jak precyzja wykonania oraz wytrzymałość na zużycie.

Jak dobrać odpowiednią płytkę skrawającą?

Dobór odpowiedniej płytki skrawającej jest kluczowy dla zapewnienia efektywnej i precyzyjnej obróbki. Oto kilka aspektów, które należy uwzględnić podczas wyboru:

1. Materiał obrabiany – różne materiały wymagają różnych płytek. Na przykład, stal nierdzewna wymaga płytek o zwiększonej odporności na ścieranie, takich jak płytki węglikowe z powłoką TiAlN. Dla stali hartowanej najlepiej sprawdzą się płytki CBN.

2. Rodzaj operacji – operacje zgrubne wymagają płytek o wytrzymałości na wysokie obciążenia, natomiast operacje wykańczające muszą korzystać z płytek zapewniających wysoką jakość powierzchni.

3. Geometria płytki – kształt płytki ma wpływ na rodzaj skrawanego wióra, stabilność narzędzia oraz jakość obróbki. Dla przykładu, płytki o kształcie kwadratowym (S) będą bardziej wytrzymałe, natomiast płytki trójkątne (T) pozwolą na precyzyjne wykończenie.

4. Warunki skrawania – dobór materiału płytki musi uwzględniać takie parametry jak prędkość skrawania, posuw oraz rodzaj chłodziwa. Dla obróbki z dużymi prędkościami najlepsze będą płytki ceramiczne.

Producenci płytek skrawających – Sandvik i Baildonit

Do dzisiaj Baildonit pozostaje liderem na polskim rynku w sprzedaży płytek wieloostrzowych, znanym z wysokiej jakości narzędzi do obróbki skrawaniem. Marka ma bogatą historię w produkcji narzędzi, a jej produkty cenione są za niezawodność i trwałość. W 1995 roku Baildonit został przejęty przez szwedzkiego producenta Sandvik, co pozwoliło firmie na dalszy rozwój i wprowadzenie innowacyjnych technologii. Dzięki temu połączeniu Baildonit zyskał dostęp do nowoczesnych rozwiązań technologicznych oraz globalnego rynku, jednocześnie zachowując silną pozycję w Polsce.

Sandvik Coromant to światowy lider w produkcji narzędzi do obróbki skrawaniem, w tym płytek skrawających. Firma oferuje szeroką gamę płytek dostosowanych do różnych procesów, materiałów i warunków pracy. Płytki Sandvik charakteryzują się innowacyjnymi powłokami, takimi jak Inveio, które zapewniają wyjątkową odporność na zużycie i długą żywotność narzędzi.

Sandvik stosuje także zaawansowane technologie w zakresie konstrukcji łamaczy wióra, co poprawia jakość obróbki i wydłuża czas pracy narzędzia bez przerywania operacji.

Baildonit to polski producent narzędzi skrawających o długiej tradycji, znany z wysokiej jakości swoich wyrobów. Firma oferuje szeroką gamę płytek skrawających, w tym płytki węglikowe i ceramiczne, które znajdują zastosowanie w wielu branżach, od przemysłu motoryzacyjnego po lotniczy. Płytki Baildonit charakteryzują się doskonałym stosunkiem jakości do ceny oraz trwałością, co sprawia, że są wybierane przez zakłady produkcyjne na całym świecie.

Płytki skrawające są fundamentalnym elementem w procesie obróbki skrawaniem. Dobór odpowiedniego gatunku płytki, uwzględniając rodzaj materiału obrabianego, warunki pracy oraz operację, gwarantuje nie tylko efektywność produkcji, ale również wysoką jakość wykończenia. Wiodący producenci, tacy jak Sandvik i Baildonit,